Amonyum Klorür
Görünümü : Beyaz kokusuz higroskopik tozdur.
Kimyasal Adı : Amonyak tuzu, nişadır
Kimyasal Formülü : NH4Cl
Özellikleri : Suda kolaylıkla çözülür. Amonyum klorürün sulu çözeltisi hafif asidik özelliğe sahiptir.
Özellikler
Doğada volkanik bölgelerde oluşur. Amonyum klorürü sentetik olarak üretmek kolaydır, çoğunlukla diğer endüstrilerde bir yan ürün olarak oluşturulur. Özellikle sodyum karbonat üretiminde amonyak soda prosesinde bir yan ürün olarak elde edilir. Suda kolaylıkla çözünür, kolaylıkla hafif asidik çözelti oluşturur.
Uygulamalar
Amonyak kaynağı olarak kullanılabilir. Amonyum perklorat üretiminde kullanılır. Sığırlar için yem desteği olarak, saç şampuanlarında, tekstil baskıda, plywood bağlayan tutkallarda, mayalar için besleyici ortamda bir bileşen, temizleme ürünlerinde kullanılır ve ayrıca öksürük ilacında kullanım alanı bulur. Diğer uygulamaları; kuru pilde elektrolit olarak, çinko kaplama ve kalaylamada dekapajlama ajanı olarak, metallerden oksit kaplamaları ayırmak için lehimleme akışları olarak ve lehimlerin yapışmasını iyileştirme olarak sıralanabilir.
1. Kuru pil ve bazı patlayıcıların yapımında,
2. Galvaniz sektöründe, kalay kaplamada, sıcak daldırma galvanizde flaks hammaddesi olarak,
3. Kozmetik sanayinde şampuan yapımında eğer surfaktan olarak ALS kullanılırsa, Amonyum Klorür şampuanı kıvamlaştırmak için kullanılır ve bazı temizleyicilerin üretiminde,
4. Bazı soy metalleri (altın gibi) rafine etmekte / arıtmada,
5. Bazı sentetik yapıştırıcıları kurutmada,
6. Üre formaldehit reçinelerini sertleştirmede (MDF sektöründeki kullanımı) / Kontrplak yapıştırıcılarının yapımında.
7. İlaç sanayinde Adjuvan olarak (Adjuvan: Bir reçetede yer alan ve diğer ilaçlara ait etkilerin ortaya çıkmasında yardımcı nitelik taşıyan madde), Öksürük şuruplarında Ekspektoran (balgam söktürücü) olarak ve idrar söktürücü özelliği nedeni ile kullanılır.
8. Tekstil ve deri sektöründe, boyamada, baskıda ve pamuğu parlatmada,
9. Lehimlemede kullanılacak lehim taşı yapımında (Tuzun ayrışmasından meydana gelen amonyak (NH3) ve hidroklorik asit (HCl), metalin yüzeyinde hâsıl olmuş oksit tabakasını kaldırdığından metal, lehime müsait hâle gelir.)
10. Yem sektöründe katkı maddesi olarak, Sığırların yemlerinde idrar taşını önlemede,
E. İdrar Taşları
Su tüketimi azlığı, yemdeki kalsiyum - fosfor dengesizliği, vitamin A yetersizliği danalarda idrar taşlarına sebep olabilir. İdrar taşı problemi olduğu zaman yem ve su analizleri yapmak gerekir. Şamandıralı suluklar ile serbest sulama yapmak, yemdeki kalsiyum- fosfor dengesini ayarlamak, rasyona sodyum klorür ( tuz), amonyum klorür katmak idrar taşlarını önler.
11. Gübre yapımında kullanılır.
12. Maya yapımında katkı maddesi olarak kullanılır.
13. Bazı ülkelerde içki ve likör yapımında kullanılır.
14. Biyolojik uygulamalarda organizmaların mikrobiyolojik gelişmeleri için enerji kaynağı olarak kullanılır.
15. Gıda katkı maddesi olarak (Avrupa ve Amerika kıtasında hem tatlı, hem tuzlu olarak bilinen bir şekerleme türünün yapımında)
SODYUM NİTRAT
Görünümü : Beyaz renkli toz
Kimyasal Gıda kodu : E251
Kimyasal Formülü : NaNO3
Özellikleri : Sodyum nitrat doğal oluşan bir mineraldir. Ayrıca Nitrik Asitin soda ile reaksiyonundan sentetik olarak üretilebilir.
Sodyum Nitrat, Nitrik asidin soda külüyle reaksiyonundan sentetik olarak üretilir. Sodyum nitrat suda kolaylıkla çözünür. Sudaki çözeltileri nötraldir. Sodyum nitrat önemli bir inorganik nitrattır. Gıda koruyucu olarak kullanıldığında anti-mikrobiyal özellikler sergiler.
1. Sodyum nitratin anti-mikrobiyal özellikleri gıda koruyucu katkı maddesi olarak kullanımını sağlar.
2.Potasyum nitrat gibi sodyum nitrat da gıdada özellikle et, et ürünleri ve balıklarda karakteristik lezzet, renk özelliklerini vermek ve mikrobiyal stabilitelerini sağlamak amacıyla kullanılan bir kürleme ajanıdır.
3.Tarım sektöründe en çok gübre olarak ya da gübre yapımına ek olarak kullanılır.
4.Havai fişek, barut ve diğer patlayıcıların yapımında kullanılmaktadır.
5.Faz değiştirici materyal olarak kullanılabilir. Endüstride ısı transferi uygulamalarında sodyum nitrattan faydalanabilir.
6.Metal sektöründe, çeliği temizlemede, alüminyumu dekapajlamada, fosfatlamada hızlandırıcı olarak kullanılır (metal işleme endüstrisinde ısı transfer tuzlarının bileşeni olarak; çelik için mavileşme banyolarının hazırlığında)
7.Cam sanayinde, üretilen camin kalitesini arttırmada ve cam işleme endüstrisinde emayeleme (mineleme) sırasında temizleme ve renk giderme için;
8.Kimyasal laboratuvarlarda nitrik asit ve diğer nitratlar ile nitritlerin hazırlanmasında da kullanılır. Sodyum nitrat sülfürik asit ile birleştiğinde nitrik asit üretir.
9.Beton katkısında genellikle priz hızlandırıcılarda kullanılan bir hammaddedir. Hava ile temas neticesinde bile çok çabuk bir şekilde nem tutucu olup katılaşmaya meyillidir.
SODYUM NİTRİT
Görünümü : Beyaz veya sarımsı renkte katı haldedir.
Kimyasal adı : E250, gıda katkı maddesi olarak kullanıldığında pembeye boyanarak satılır, bu nedenle ticari olarak pembe tuz diye de bahsedilir.
Kimyasal Formülü : NaNO2
Sodyum nitrit endüstrinin kimyasal, petrokimyasal ve metal işleme endüstrisi gibi birçok kolu tarafından kullanılan ısı transfer tuzlarında bir komponenttir. Suda kolaylıkla çözünür, zayıf alkali solüsyonlara sonuç verir. Çözeltilerin hazırlığı, sıcaklıktaki bir düşüşe eşlik eder. Sodyum nitrit, sulu amonyakta ve çeşitli organik solventlerde (etandiol, propandiol ve metanol gibi) çözünür. Sodyum nitrit bir okside edici ve indirgen ajan olarak rol oynayabilir.
Demir-çelik, Al ve diğer birçok metaller, sodyum nitrit ve onun çözeltileriyle bozunmazlar. Klorür ve sülfatların varlığı, metallerin korozyonunu teşvik edebilir. Kauçuk, plastikler, cam, porselen ve seramikler sodyum nitrit çözeltilerine dayanıklıdır. Sodyum nitrit çözeltilerinin asitlerle işlenmesi, nitrik asidin ortaya çıkmasına sebep olabilir ki nitrik asit hızlı bir şekilde soluktan koyu kahverengiye doğru bir renkte nitro gazlarına dekompoze olur. Deizotizasyon ve nitrozasyon proseslerinde nitrik asit, nitro oksit fazlarına dekompoze olmadan önce diğer reaktanlarla reaksiyona girebilir. Oda sıcaklığında sodyum nitrit, amonyum tuzları, amidler ve bunları içeren karışımlarla reaksiyon verir. Bu reaksiyon şiddetli patlamaya kadar gidebilir. Devamında ise alevlenme takip eder. Benzer reaksiyonlar, sodyum ve potasyum meta bisülfit gibi hızlı oksidize olabilen ürünlerle meydana gelebilir. Sodyum nitrit ile tozlaştırılmış, yün ve pamuk ve diğer tekstil dokuları hızlı bir şekilde yanıcıdır.
Azo boyalarının üretimi, diazobileşiklerinin üretimi, nitrozo ve izonitrozo bileşiklerinin üretimi, nitrik asit gazlarının stabilizasyonu, butadienin sevki ve depolanması için kullanılan tank durulayıcılarda kullanılır.
Tekstil boyama ve baskısı için: Boyama ve baskı diazotizasyonu; renksiz fıçı boyalarıyla baskı ve boyamanın oksidasyonu; belirli fıçı boyalarıyla baskı ve boyama sırasında indirgenmeye karşı korunma; reoksidasyona direnç gösteren fıçı boyaların hızlandırılmış oksidasyonunu tetiklemek için kullanılmaktadır.
Metal işleme endüstrisi: Fosfatlama sırasında hızlandırıcı; sıcak işlenen metaller için banyoların hazırlığında; çelik birikinti giderme ve dökme demir; alüminyum ve alüminyum alaşımlarının alkali dekapaj banyolarına katkı olarak; nötral temizleyici ve etkinsizleştirici banyolarda kullanılmaktadır.
Korozyon karşıtı ajan: Su geri kazanım sistemleri, soğutma suyu ve soğutma sıvılarında(antifrizlerde); kırma yağlarda, hidrolik sıvılarda, yağlayıcılarda söndürücülerde; kimyasal proseslerde; katı ve sıvı korozyon karşıtı ajanların üretiminde; emülsiyon boyalarının üretiminde; özel sabunlar için antioksidan; cam hammadde sırlama için katkı; su dolaşım sistemlerinde; spesiyal özellikli betonda katkı olarak; çelik ve demir için anti korozyon ajanı olarak; yağ yakıt tanklarının korozyondan korunması için kullanılan ürünlerin üretiminde kullanılmaktadır.
Gıda sektöründe: Gıdalarda koruyucu olarak kullanılır. Bakteri oluşumunu ve renk bozulmasını engeller, genel olarak tuzlu karışımlar içerisinde kullanılır.
SODYUM SÜLFİT
Görünümü : Beyaz katı toz
Kimyasal Adı : Sodium sulfite, Hypo clear
Kimyasal Formülü : Na2SO3
Ambalaj Şekli : 25 kg. lık torbalarda
Özellikleri : E221, sülfürik asidin sodyum tuzudur.
Kullanım Alanları :
Sodyum Sülfit, suda kolaylıkla çözünür. Sulu çözeltileri alkalidir ve havada bırakıldığında hızlı bir şekilde sodyum sülfat oluşur. Sodyum sülfit, indirgeme, ağartma ve sülfitleme ajanıdır ve koruyucu olarak rol oynar. Eğer kuvvetli asitlerle muamele edilirse sülfür dioksit salınır. Element sülfür, sodyum sülfidin sulu çözeltilerinde sodyum tiyosülfat oluşumuyla çözünür.
KULLANIM ALANLARI
Gıda sektöründe, E 221 kodu ile koruyucu olarak,
Foto/baskı sektöründe, Oksidasyonu engellemede,
Tekstil sektöründe, Aktif klorür uzaklaştırmada,
Deri sektöründe, Tabaklama özlerini/ekstratlarını sülfitlemede,
Patlayıcı sektöründe, Tri Nitro Toluene (TNT) üretiminde,
Kauçuk sektöründe, Latexi dengelemede,
Kimya sektöründe, Sodyum Tiyo Sülfat üretiminde, Sülfonlamada ve Sulfometilasyonda indirgeme ajanı olarak,
Fiber/lif sektöründe, Hammaddeyi çözmede koagulant banyolarında, iplikten kükürt ü uzaklaştırmada ağartma ajanı olarak,
Su arıtmada, Buhar kazanlarında korozyonu önlemede, elektro kaplama sektöründe, kaynamış suyu arıtmada,
Kâğıt ve kâğıt hamuru sektöründe, Ağacın kimyasal lignin gideriminde ve elyaf ayrımı işleminde yaygın olarak kullanılan kraft sürecinde ana aktif bileşenler Sodyum Hidroksit ve Sodyum Sülfit